De Heilige Amandus

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Amandus zou geboren zijn omstreeks het jaar 590 geboren in Aquitanië, in de streek van Herbauge (Latijns = herbadillicus pagus), nu Poitou-Charente (Zuid-West-Frankrijk). Zijn ouders, Serenus en Amantia, behoorden tot de kristelijke adel. De meeste gegevens over hem lezen we in de Daarin staat dat Amandus aanvankelijk leefde in een monnikengemeenschap op het eiland Yeu, ter hoogte van de Vendée. Nadien trok hij naar Tours en later naar Bourges, waar hij ongeveer 15 jaar bleef. Hij moet ook een tijdje als kluizenaar in de buurt van de kerk van Saint-Etienne gewoond hebben, want van daaruit trok hij op bedevaart naar het graf van de heilige Petrus in Rome. Een relikwie van Amandus wordt bewaard in de Sint-Amanduskerk te Wezeren in Vlaams-Brabant.

De predikant vestigde zich eerst ten zuiden van Doornik aan de samenvloeiing van de Scarpe en de Elnon, en daar stichtte hij een eerste gemeenschap van monniken die hij Elnone noemde. Dit is het huidige Saint-Amand-les-Eaux in Noord-Frankrijk. De plaats was uitermate goed gelegen : in de onmiddellijke nabijheid van de Schelde en van de belangrijke weg die Bavay met Boulogne verbond. Een knooppunt van wegen dus om van daaruit het kristendom naar het noorden te verspreiden. En Amandus bleef niet in Elnone. Tussen 630 en 639 treffen we hem aan in het Gentse. Gent had toen nog geen abdijen en geen Gravensteen. Gent was toen zelfs nog geen stad, maar een landbouwnederzetting met een kleine bewoningskern aan de Zandberg.

 

De plaatselijke bevolking was Amandus zeer vijandig gezind en het gebeurde meer dan eens dat hij verjaagd of zelfs in de Schelde geduwd werd. Blijkbaar was Amandus niet moederziel alleen naar Gent gekomen, want in de 'Vita Amandi' vernemen we dat zijn gezellen hem in de steek lieten toen ze zagen hoe de predikant meermaals in het water werd gegooid. Amandus was dus op zichzelf aangewezen, maar na een tijdje slaagde hij erin met het geld van koning Dagobert enkele slaven vrij te kopen.

 

Amandus werd ongeveer 85 jaar oud en stierf op 6 februari 675 of 676. Hij overleed in de abdij van Elnone, Saint-Amand-les-Eaux dus in Noord-Frankrijk, waar hij als oude man de laatste jaren permanent verbleef. Ook in Frankrijk wordt de stichting van enkele monnikengemeenschappen aan hem toegewezen, bv. Barisis-au-Bois, in de buurt van Laon. Ook in België zou hij de kloostergemeenschappen van Marchiennes, Leuze en Ronse gesticht hebben.

 

Trouwens, toen hij zag dat het bekeringswerk in het Gentse vruchten begon af te leveren, trok hij verder naar Antwerpen, nadien naar Friesland en nog later naar de streek rond Aken om er het geloof te gaan prediken.In Aken kwam hij in contact met koning Sigibert III, de zoon van Dagobert, en die stelde hem aan als bisschop van Tongeren-Maastricht.

 

Amandus wordt vaak afgebeeld met een draak, die de heidense rituelen voorstelt die Amandus bestreed. De draak ligt aan zijn voeten en bijt soms in zijn staf. Soms maakt hij een gevangene los uit zijn ketenen. Hij heeft als attribuut dus ook wel ketenen of tralies. Af en toe kronkelt er om zijn staf een slang, die hij als jonge monnik zou hebben verjaagd met behulp van een kruisteken.

 

Zijn feestdag is op 6 februari. Hij is patroon van Vlaanderen, Beernem, Hooglede, Roeselare, Wingene, Sint-Amands en Maastricht.

 

Amandus is ook de schutspatroon voor wijnhandelaren, bierbrouwers, apothekers (de slang komt daarvandaan), herbergiers en kruideniers. Amandus werd aangeroepen tegen reuma, verlamming, jicht, koorts, stuipen, huidaandoeningen, epilepsie en dierziekten.

 

Bron, Jan Meyer, Gezwooren Stads-Drukker tot Gend op d'Hoog-poorte in 't gekroond Zweird, Beschryvinge van het zevenhonderdjaerig jubilé van den heyligen Macarius en den heyligen Amandus, 15 juny 1767.

 

 

De kerk van Sint-Amands is een beschermd monument sedert 01 maart 1978 en is tevens deel van de bescherming als dorpsgezicht.

Is erkend als bouwkundig erfgoed op 05 oktober 2009, zie

 

Bronnen en geconsulteerde bibliografie :

 

Bron, Stanny Van Gradorff, kerkelijk archief Sint-Amands en er bestaan nog een aantal afschriften van de oorspronkelijke levensbeschrijving van Amandus, o.a. handschrift 224 (f° 1-65) uit de 9de eeuw in de bibliotheek van de Universiteit van Gent, handschrift 502 (2de helft van 11de eeuw)

 

Acta Sanctorum, Antwerpen, 1658, blz. 815-904 K,rusch B., Vita sancti amandi, in : Monumenta Germaniae Historica Scriptores (rerum merov.), deel V, blz. 395-485.

De Vita Sancti Amandi is een tekst uit de achtste eeuw die wordt toegeschreven aan een zekere Beaudemond. Deze tekst werd uitgebreid door Philippe, de abt van Aumône.

 

Gillis De Wevel, Leven van Sinte Amand, patroon der Nederlanden, editie Ph. Blommaert, Gent, 1842.

 

In de universiteit van Gent, wordt een 15de-eeuwse afschrift bewaard met het leven en de reizen van Amandus (hs 542, f° 1-236), geschreven door Gillis De Wevel die het strofisch gedicht van 12 467 verzen afwerkte in 1366 (in druk uitgegeven in 1842 door Ph.Blommaert).

 

In de bibliotheek-mediatheek van Valenciennes en handschrift 501 en 500 (2de helft van de 12de eeuw).

 

 

 

 

Terug naar startpagina